GRAFİKLİ İran efsanevi sanatçılarından Muhammed Rıza Şeceriyan’ı kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyor

GÜNDEM

ANKARA/TAHRAN (AA) İran, efsanevi sanatçılarından bestekar ve musiki üstadı Muhammed Rıza Şeceriyan'ı kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyor.

Uzun süredir böbrek kanseriyle mücadele eden Şeceriyan, dün tedavi gördüğü Tahran'daki Cem Hastanesi'nde yaşamını yitirdi.

Eserleri ve güçlü sesiyle İran'ın simgelerinden biri kabul edilen Şeceriyan'ın vefatı ülkeyi derin üzüntüye boğdu. Sanatçının ölümü üzerine başta Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif olmak üzere üst düzey devlet kademesi ve sanat camiası taziye mesajları yayımladı.

Taziye mesajlarından en dikkati çeken ise İran devriminin teorisyenlerinden Ayetullah Murtaza Mutahhari'nin oğlu ve eski Meclis Başkan Yardımcısı Ali Mutahhari'den geldi.

2009'daki seçimlerin ardından ülke yönetimine yönelik eleştirileri üzerine Şeceriyan'a karşı devlet düzeyinde alınan olumsuz tavrı eleştiren Mutahhari, "İran'da eleştirinin ortadan kaldırılması ve herkesin tek bir görüşte olmasına dair politikalar artık bir kenara konulmalıdır." ifadelerini kullandı.

Sanatçının ölüm haberini alan hayranları, hastanenin çevresinde toplanarak, sanatçının şarkılarını gözyaşları içerisinde hep bir ağızdan seslendirdi.

​İran'da özellikle 2009'daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra düzenlenen protestolara verdiği destek nedeniyle ülke yönetimi tarafından muhalif olarak görülen Şeceriyan'ın uzun yıllar devlet televizyonunda sansüre uğramasına tepki gösteren bir grup da ülke yönetimini protesto etti. Protestolar esnasında güvenlik güçleri ile bölgede toplananlar arasında gerginlik yaşandı.

Tahran'daki hayranları cenazenin kendi şehirlerine defnedilmesinde ısrar etti

Son yıllarda rejime yönelik eleştirileriyle ön plana çıkan Şeceriyan'ın cenaze töreninin yeni bir protesto dalgasına neden olmasının önüne geçmek için sıkı güvenlik önlemleri alındığı belirtildi.

Kendisi de ülkenin önde gelen sanatçılarından olan oğlu Hümayun Şeceriyan, babasının Meşhed kenti yakınlarında İran'ın en ünlü şairlerinden Firdevsi'nin mezarına yakın bir yerde toprağa verileceğini açıkladı.

Hastane önünde toplanan halkın ise cenazenin Meşhed'e nakledilmesine karşı çıkarak Tahran'da toprağa verilmesini istemesi sonucu değiştirmedi. Oğul Şeceriyan, babasının cenazesinin Tahran yerine Meşhed'e gömülmesi yönünde siyasi makamlardan baskı geldiği şeklindeki eleştirileri de reddetti.

Şeceriyan, söz konusu kararın ailece alındığını belirterek, bunun siyasi yönlere çekilmemesi gerektiğini vurguladı.

Yeni bir protesto dalgasını tetiklemesinden endişe edilmesi üzerine Şeceriyan'ın cenaze namazı sabahın erken saatlerinde Tahran'da geniş güvenlik önlemleri altında kılındı. Şeceriyan'ın naaşı daha sonra son yolculuğuna uğurlanmak üzere memleketi Meşhed yakınlarındaki tarihi Tus kentine doğru yola çıkarıldı.

Kültür ve İrşad Bakanlığı, Şeceriyan'ın vasiyeti üzerine cenazenin Firdevsi'nin kabrinin yakınlarında ünlü şairlerden Mehdi Ehevan Salis'in mezarının yanı başında toprağa verileceğini açıkladı.

Meşhed'e giriş yasaklandı

Ülkede endişe verici boyutlara ulaşan yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgını gerekçesiyle cenaze töreninde aşırı kalabalığı önlemek için Meşhed kentine girişler yasaklandı.

Daha önceleri rejime yakınlığıyla bilinen simaların cenaze törenlerinde benzer kısıtlamalar uygulanmamasına rağmen Şeceriyan'la ilgili böyle bir karar dikkati çekti.

Muhammed Rıza Şeceriyan kimdir?

İran sanatı ve edebiyatının en etkili şahsiyetlerine atfedilen "üstad" unvanını taşıyan Şeceriyan, 23 Eylül 1940'ta İran'ın Rezevi Horasan eyaletine bağlı Meşhed'de dünyaya geldi.

12 yaşındayken sesi ilk kez Horasan radyosunda duyuldu. 1957 yılında Meşhed Yüksekokulu'nda başladığı eğitimi sırasında tanıştığı musiki hocası Şeceriyan'ın ses yeteneğinin gelişmesine ciddi anlamda etkide bulundu.

1959'dan itibaren Horasan radyosunda enstrümansız müzik ve Kur'anı Kerim okudu. Mezun olduktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı'nda istihdam edilen Şeceriyan, 1961'de Ferhunde Gülefşan ile evlendi. Şeceriyan'ın bu evlilikten 3 kız ve bir oğlu oldu. 1967 yılında Tahran'a yerleşen Şeceriyan, İran devlet televizyonunda çalıştı.1977'de ülke genelinde düzenlenen Kur'an okuma yarışmasında birincilik ödülünü kazandı.

2009'daki seçimlerden sonra çıkan gösterilere destek verdi

Eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad dönemindeki hak ve özgürlüklere yönelik ihlaller nedeniyle ülke yönetimine yönelik sert eleştirilerde bulunan Muhammed Rıza Şeceriyan, eserlerinin İran Radyo ve Televizyon Kurumu'nda (IRIB) yayımlanmamasını talep etti. 2009'dan itibaren IRIB, Şeceriyan'ın eserlerini yayınlamadı.

Şeceriyan, Haziran 2009'da eski Cumhurbaşkanı Ahmedinejad'ın yeniden seçildiği tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları sonrasında düzenlenen protestolara da destek verdi.

Protestoculara açıktan destek veren Şeceriyan'ın, Ahmedinejad'ın göstericileri "çer çöp" olarak adlandırmasına karşılık, "Bu ses çer çöpün sesidir ve daima onların sesi olarak kalacaktır." ifadeleri hafızalara kazındı.

İran Kültür ve İrşad Bakanlığı Sözcüsü Hüseyin Nuşabadi, 2015 yılında yaptığı bir açıklamasında Şeceriyan'a yönelik konser düzenleme yasağının bulunduğunu duyurdu.

Hayatı boyunca birçok ödüle layık görüldü

Yaşamı boyunca, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) ödülleri dahil birçok ödül kazandı. UNESCO, Şeceriyan'ı 1999'da Picasso Ödülü'ne, 2006'da da müzik dünyasına yaptığı katkılardan dolayı Mozart Ödülü'ne layık gördü.

İranlı sanatçı, 2004 ve 2006 yıllarında müzik dünyasının en prestijli ödüllerinden Grammy Ödülleri'ne de aday gösterildi.

2016 yılında kansere yakalandığını açıklayan İranlı sanatçının tedavisi, o tarihten bu yana doktorların gözetiminde devam ediyordu.