Yükseköğretim Kurulu Araştırma Üniversiteleri Toplantısı (1)

KAYSERİ (AA) Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, üniversitelerin Türkiye'nin kalkınma hedefleri doğrultusunda nitelikli insan gücünün yetiştirilmesinde, bilgi ve teknoloji birikiminin oluşturulmasında öncü birer kurum olmasını arzu ettiklerini bildirdi.

Erciyes Teknopark tarafından Erciyes Kültür Merkezi'nde düzenlenen Yükseköğretim Kurulu Araştırma Üniversiteleri Toplantısı'nda konuşan Özvar, dünyanın her yerinde üniversitelerin, beşeriyetin bugün karşı karşıya kaldığı sorunları çözmek için çaba harcadığını söyledi.

Özvar; savaş, salgın hastalıklar, açlık, zorunlu göç, küresel ısınma gibi küresel hale gelen krizlere çareler aramanın bugün üniversitelerin omzuna yüklenen bir sorumluluk olarak görüldüğünü belirtti.

Üniversitelerin uluslararası rekabette küresel pozisyonlarını korumak ve artan sorunlara çare bulabilmek için yeni yol arayışı içinde olduğuna değinen Özvar, kimi üniversitelerin birleşme yoluna gittiğini, Aralık 2014'te Londra'da iki köklü İngiliz yükseköğretim kurumu olan University College London ile Institute of Education'ın küresel ölçekte daha güçlü rekabet edebilmek için birleştiğini dile getirdi.

İnsan kaynağının öneminin altını çizen Özvar şunları kaydetti:

"Türkiye Cumhuriyeti, ülkenin insan kaynağının niteliğini artırmak ve genç nüfusla birlikte artan yükseköğretim talebine karşılık vermek için son yıllarda yükseköğretime yurt sathında erişilebilir kılmıştır. Dahası, Türkiye, öncelikli hedefleri bakımından nitelikli bilgi üretmek ve bunun ekonomik getirilerini güvence altına almak istemektedir. Bu kapsamda ülkemizde Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın ortaya koyduğu irade ile hem üniversitelerin kalitesini hem de uluslararası rekabet gücünü artırmak için yükseköğretime yönelik mali destek programlarını zenginleştirmiştir.

Yükseköğretim sisteminde özellikle 2006 yılı sonrasında yaşanan genişlemeye paralel olarak yükseköğretim kurumları arasında gittikçe daha görünür olan bir farklılaşma söz konusu olmuştur. Bu fiili farklılaşmayı daha sistematik hale getirmek ve kaynakları daha verimli kullanmak için yükseköğretim kurumlarımızın misyon farklılaşmasını tutarlı bir şekilde özümsemelerini ve bu çerçevede faaliyet göstermelerini özellikle önemsiyoruz. Böylece üniversitelerimizin Türkiye'nin kalkınma hedefleri doğrultusunda nitelikli insan gücünün yetiştirilmesinde, bilgi ve teknoloji birikiminin oluşturulmasında öncü birer kurum olmalarını arzu ediyoruz. Bu vasıflarıyla da küresel bilgi toplumunun saygın bir üyesi haline gelebileceğine inanıyoruz."

YÖK tarafından başlatılan "Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı"na 20'si devlet, 3'ü vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 23 üniversitenin araştırma üniversitesi olarak ilan edildiğini hatırlatan Özvar şöyle devam etti:

"Kalkınma planlarında yükseköğretim kurumlarına ilişkin yer alan hedefler bizim için önem arz etmektedir. Bu kapsamda, üniversitelerin yüksek katma değerli çıktılar üretimini desteklemek ve kapasitelerini geliştirmek için gayret sarf ediyor ve ülkemizin ihtiyaçlarını gözetiyoruz. 11. Kalkınma Planı'nda yer alan şu madde bizim için özellikle önemlidir; 'Araştırma üniversiteleri yetkinlikleri dikkate alınarak öncelikli sektörlerle eşleştirilecek, belirlenen hedeflere ulaşmak için oluşturulan projelere dayalı iş modelleri uygulamaya konulacak ve bu iş birlikleri desteklenecektir.'"

Araştırma üniversitesi olarak ilan edilen üniversitelerin akademik birimleri, lisans ve lisansüstü öğrenci sayıları, öğretim elemanı kadroları, öğrenim dilleri, araştırma kapasitesi ve bütçe imkanları bakımından farklılık gösterdiğini, farklı yapısal sorunlarla karşı karşıya kaldığını anlatan Özvar, kurumların altyapı ve beşeri imkanlarıyla hazırlık yapmasının önemine değindi.

Erol Özvar, "Araştırmacıların yıllık performanslarını ölçmeye ve iyileştirmeye matuf uygulama ve süreçlerin ilan edildiği üniversite sayımızın da çok olmadığını eklemeliyim. Bütün bunlara rağmen kısa zaman içinde üniversitelerimiz bu zorlukların üstesinden gelmeyi başaracaktır." dedi.

Özvar, üniversitelerin araştırma kapasitelerinin artırılmasına yönelik özel destek programları sağlanması konusunda Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile çeşitli görüşmeler gerçekleştirdiklerini, imzalanan protokolle Araştırma Üniversiteleri Destek Programı'nı hayata geçirme yolunda ilk adımı attıklarını dile getirdi.

Araştırma üniversitelerine sağladığı destek dolayısıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a üniversiteler adına teşekkür eden Özvar, üniversitelerin bu desteği, sahip oldukları araştırma kapasitelerini geliştirmek için sağlanan itici bir güç olarak algılaması gerektiğini kaydetti.

Araştırma üniversitelerinde unvanlardaki oran sınırlaması kaldırıldı

Özvar desteklerin önemini anlattığı konuşmasına şöyle devam etti:

"Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Yönetmeliği'nde gerçekleştirdiğimiz ve yakında ilan edeceğimiz değişiklikle Araştırma Üniversiteleri Destek Programı kapsamında aktarılan kaynağın kullanımına ilişkin getirdiğimiz önemli bir esnekliğin müjdesini de bu vesile ile ilk kez sizlerle paylaşmak isterim. Program çerçevesinde sağlanan ödeneğin etkin kullanımı, uygulama süreç ve sonuçlarına ilişkin izleme ve değerlendirme YÖK tarafından yapılacak ve buna ilişkin raporlama hazırlanarak Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile paylaşılacaktır. Destek programının işleyişine ilişkin usul ve esaslar da Strateji ve Bütçe Başkanlığımız ile koordinasyon içerisinde ayrıca YÖK tarafından hazırlanmakta olup yakın zamanda tamamlanmış olacaktır.

Araştırma üniversitelerimizi de yakından ilgilendiren bir başka düzenleme de norm kadro ile ilgilidir. 3 Mart 2022 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 'Devlet Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Elemanı Norm Kadrolarının Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik' çerçevesinde yaptığımız değişiklikle tüm üniversitelerde norm kadroya ilişkin bir esneklik getirmekle birlikte araştırma üniversitelerindeki unvanlar için getirilen oran sınırlamasını kaldırarak önemli bir rahatlama sağladık. Önümüzdeki günlerde özellikle araştırma üniversitelerimizi yakından ilgilendiren önemli mevzuat düzenlemelerinin müjdelerini de sizlerle paylaşacağız."

Özvar, TURKOVAC'ın geliştirilmesinde emeği geçen Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibine teşekkür ederek yerli aşının herkese güven verdiğini ifade etti.

Araştırma üniversitelerinin önemini anlatan Özvar, "Bunlar Türk üniversitelerinin hala dinamik, ayakta, rekabet gücü yüksek kurumlar olduğunu gösteriyor. Rektörlerimiz, üniversitelerimizi dünya ligine taşıyacak. Birkaç yıl içerisinde bu üniversitelerimiz içerisinde inanıyorum ilk 500 ve 300'e birkaç üniversitemizin gireceğine inanıyorum." diye konuştu.

(Sürecek)