Yapay zeka ile meyve, sebze ve çiçeklerin raf ömrü uzuyor

TEKNOLOJİ

 TÜBİTAK, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığının AR-GE destekleri ile AGÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Çağrı Güngör, elektrik elektronik mühendisi Dr. Cem Ayyıldız ve iş insanı Baran Baykurt Emiroğlu tarafından 1,7 milyon lira yatırılma kurulan FreshSens isimli akıllı tarım girişimi, meyve, sebze ve çiçeklerin soğuk havada saklanma süresini en az 2 kat artıran bir ürün geliştirdi.

Başarılı çalışmalarıyla Avrupa'daki uluslararası Startup Wise Guys isimli yatırım fonundan 2023 yılında yatırım desteği alan girişimle gıda ve çiçeğin çöpe gitmesinin önüne geçiliyor.

Prof. Dr. Güngör, nesnelerin interneti (akıllı cihazların birbiriyle internet üzerinden iletişime geçmesi) ve yapay zeka teknolojilerini kullanarak meyve, sebze ve çiçeklerin soğuk havada saklanma süresini en az 2 kat artıran bir ürün geliştirdiklerini söyledi.

Prof. Dr. Güngör, hasat sonrasında soğuk hava depolarına getirilen ürünlerin, geliştirdikleri özel kutulara konulduğunu belirtti. Seçici gaz geçirgenliğine sahip kapaklarla oksijen ve karbondioksit oranlarının kutu içinde ayarlanabildiğini anlatan Güngör, bu sayede ürünlerin taze olarak saklanma süresinin uzadığını dile getirdi.

Kirazda muhafaza süresi 10 günden 44 güne çıktı

Çeşitli tarım ürünlerinde denemeler yaptıklarını belirten Güngör, örneğin kirazın normal şartlarda 10 gün saklanabildiğini, geliştirdikleri ürünle bu sürenin 44 güne kadar çıktığını söyledi.

Güngör, kuşkonmaz, nar, incir ve diğer tarım ürünlerinde de benzer sonuçlar elde ettiklerini, Antalya, Isparta ve Karaman'da farklı soğuk hava depolarında bu teknolojinin kullanıldığını dile getirdi.

Prof. Dr. Güngör, şunları kaydetti:

"Tarım ürünlerinin bozulmasını engellemek için özel tasarlanan kutular içinde tarım ürünlerinin uyumasını sağlıyoruz. Çünkü meyve ve sebzeler hasat sonrasında solunum yapmaya devam ediyor. Eğer onların metabolizma hızını düşürebilirseniz o zaman meyve ve sebzenin saklanma süresini daha da artırabiliyorsunuz. Aslında bizim başardığımız şey, kutunun içindeki atmosferik koşulları ayarlayarak meyve ve sebzenin saklanma süresini uzatabilmek. Geliştirdiğimiz kablosuz sensörümüzden aldığımız verilerle de bu sürenin ne kadar olabileceğini tahmin edebiliyoruz."

Saklama kutuları 200 kilogram kapasiteli

Güngör, saklama kutularının yaklaşık 600 litre hacimli olduğunu ve ortalama 200 kilogram ürün alabildiğini söyledi.

Geliştirdikleri teknolojik ürünle ülkeye fayda sağlamak istediklerini belirten Güngör, "Amacımız, 2030 yılına kadar meyve ve sebzelerdeki 40 farklı üründe saklanma süresini artırmak, Türkiye'den yerli ve milli bir ürün geliştirerek ihracatımıza destek olmak." dedi.

Prof. Dr. Güngör, soğuk hava depolarında ürünlerin depolanma süresini uzatan, enerji tüketimini düşüren ve aynı zamanda karbon salımını azaltan ürünlerinin Fransa, Pakistan ve Ürdün'de de kullanıldığını kaydetti.