BM Suriye Özel Temsilcisi: "Kimse gelecek hafta yapılacak toplantıların mucize doğurmasını beklemiyor"

CENEVRE (AA) Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye Anayasa Komitesi 3. tur görüşmelerinden kimsenin bir "mucize" veya "dönüm noktası" beklememesi gerektiğini belirterek, "Bu, uzun ve zahmetli bir süreç." dedi.

Özel Temsilci Pedersen, 24 Ağustos'ta başlayacak Suriye Anayasa Komitesi görüşmelerinin 3. tur görüşmelerine ilişkin BM Cenevre Ofisinde basın toplantısı düzenledi.

Beşşar Esed rejimi, sivil toplum kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinden oluşan ve Anayasa Komitesinde 15'er kişiden meydana gelen anayasanın yazımından sorumlu "küçük grup" üyelerinin 9 ay gibi uzun bir zamandan sonra Cenevre'de yeniden bir araya geleceğini anımsatan Pedersen, "Çok uzun bir zaman oldu. Görüşmeleri imkansız kılan bir gelişme de yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgını oldu. Mart ayında görüşmelerin gündemine ilişkin anlaşmaya varmıştık." dedi.

Pedersen, Suriye Anayasa Komitesi ve burada yapılan müzakerelerin Suriye iç savaşı için bir çözüm olamayacağına işaret ederek, şöyle devam etti:

"Ancak doğru bir şekilde ele alınırsa, daha geniş bir siyasi sürece kapı açabileceğini, güven ve inanç inşa etmeye yardımcı olabileceğini ve her şeyden önce Suriye halkına, uluslararası topluma yeni bir şeyin başladığına dair bir mesaj gönderebileceğini söyledim. Anayasa Komitesinin çalışmalarına başlamasındaki anlaşmanın, 9 yıllık çatışmadan sonra taraflar arasındaki ilk anlaşma olduğunu hatırlatmama müsaade edin."

Muhaliflerin eş başkanlığını yürüten eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra ve rejimin eş başkanı hukukçu Ahmed Kuzbari'ye yakın iş birlikleri için teşekkürlerini ileten Pedersen, heyetlerin hafta sonu Cenevre'ye geleceğini söyledi.

Pedersen, "Sonrasında tüm hafta görüşmelere devam edeceğiz. Umarım süreci daha da ileri taşıyacak tatmin edici görüşmeler yapabiliriz. Haftanın sonunda da ileriye dönük toplantı süreci ve bir sonraki görüşmelerin gündeminde uzlaşılmasını umuyorum." diye konuştu.

Uluslararası topluma "destek" çağrısı

BM Güvenlik Konseyi üyelerinin yaptığı işi desteklediğini belirten Pedersen, "Pek çok kez söylediğim gibi eğer başarılı olmak istiyorsak ayrıca uluslararası toplumun desteğine ihtiyacımız var. Dolayısıyla elbette kendi anayasalarını hazırlama görevini yapacak olan Suriyeli tarafların da (yardımına) ihtiyacımız var." değerlendirmesinde bulundu.

Anayasa Komitesi heyetlerinin İsviçre'ye gelmeden önce ve Cenevre'ye girişte Kovid19 testi yaptıracağını aktaran Pedersen, pazartesi başlayacak resmi görüşmelerin tüm heyetlerin katılımıyla büyük bir salonda gerçekleşeceğini kaydetti.

"İki eş başkan zorluklarla başa çıkabilir"

Pedersen, AA muhabirinin, 2529 Kasım'da gerçekleşen 2. tur görüşmelerinin, rejimi temsil eden heyetin Suriye Anayasası dışındaki konuları gündeme getirme çabalarından dolayı başarısızlıkla sonuçlandığını, aynı durumun 3. tur görüşmelerinde gerçekleşmesi durumunda nasıl bir tavır alacağı yönündeki sorusu üzerine şunları söyledi:

"Kendileriyle yaptığım görüşmelere göre, iki eş başkanın toplantıların zorluklarıyla başa çıkabileceğinden eminim. Açıkçası, ekim sonunda 150 kişiyle yaptığımız toplantı çok iyi geçmişti. Ama belli ki çok farklı anlatılar, bakış açıları vardı. Bazı bağrışmalar ve çığlıklar oldu. Ancak genel olarak oturum çok iyi geçmişti. Bu yüzden iki eş başkanın bu kez görüşmeleri nasıl yöneteceğini bildiğini düşünüyorum ve elbette 45 üyenin tümünün yakın iş birliğiyle bunu tekrar yapabileceklerine inanıyorum. Bunun (görüşmelerin) gerçekleştiğini görebileceğimizi umuyorum."

Pedersen, taraflar arasında ikili görüşmelerin planlanmadığını, kendisinin taraflar arasında mekik dokuyacağını belirterek, "Elbette iki taraf ikili görüşme yapmak isterse sorun yok. Ama burada önemli nokta aynı salonda Suriye Anayasası için müzakere yapıyor olmamız olacak." dedi.

"Öncelikli amacım taraflar arasında güven inşa etmek"

Pedersen, son 9 ayda iki eş başkanla düzenli olarak iletişim halinde bulunduğunu ve olumlu sinyaller aldığını aktararak öncelikli amacının taraflar arasında güven inşa etmek olduğunu ama bunun zaman alacağını vurguladı.

3. tur görüşmelerinden beklentileriyle ilgili diğer bir soru üzerine Pedersen, "Kimse gelecek hafta burada yapılacak toplantıların bir mucize veya dönüm noktası doğurmasını beklemiyor. Bu, uzun ve zahmetli bir süreç." yanıtını verdi.

Pedersen, Cenevre'deki görüşmeler kapsamında Türkiye, Suriye, Rusya ve ABD'den de temsilcilerin Cenevre'ye geleceğini, kendisinin bu ülke temsilcileriyle görüşmeyi umduğunu kaydetti.

Suriye Anayasa Komitesi toplantıları

Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının ilk turu, iki kademeli düzenlenmişti.

150 üyenin katılımıyla 30 Ekim'de başlayan ve 1 Kasım'da sona eren açılış toplantılarının ardından 45 kişilik yazım kurulu, 38 Kasım'da BM Cenevre Ofisinde yoğun müzakereler gerçekleştirmişti.

Komitenin, İsviçre'nin Cenevre kentinde 2529 Kasım'da gerçekleşen 2. tur görüşmeleri, rejimi temsil eden heyetin uzlaşmaz tavrı nedeniyle 45 kişilik yazım kurulu bir araya gelemeden sona ermişti.

Suriye Anayasa Komitesinin yapısı

Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor.

Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere 3 gruptan oluşuyor.

Küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15'er kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.

45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.

Komitenin yapısıyla ilgili en dikkati çeken husus ise iki eş başkana sahip olması.

Muhaliflerin eş başkanlığını eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.