Doğduğu topraklara yeniden dönen ”Edirne kırmızısına” akademik ilgi artıyor

EDİRNE (AA) Osmanlı döneminde casusluk olaylarına konu olduğu için "efsane renk" olarak da bilinen "Edirne kırmızısı" renginin elde edilmesinde kullanılan kök boya bitkisi Trakya Üniversitesi (TÜ) seralarında yetiştirilmeye başlandı.

Tuğla kırmızısının daha parlağı olarak nitelendirilen rengi elde eden ve adına "Edirne kırmızısı" diyen iki boya ustası, bir süre sonra Fransa'ya götürerek rengin Avrupa'daki tekstil sanayinde yaygınlaştırılmasını sağladı.

Fransa'da 1740'lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında önemli yer buldu.

Edirne'de de tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, aradan geçen süre zarfında unutulmaya yüz tuttu.

Unutulan rengin yeniden hatırlatılmasında Trakya Üniversitesinin önemli katkıları oldu.

Renk küllerinden doğuyor

TÜ'de Edirne kırmızısı için çalıştaylar ve uluslararası sempozyum yapıldı. İngilizce yazılan "Muhteşem Edirne KırmızısıDünyanın Kaderini Değiştiren Renk" adlı kitabın bir örneği de ABD'den getirilerek, üniversite kütüphanesine kazandırıldı.

İstanbul'daki Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nden temin edilen rubia tinctorum bitkisinin kökleri üniversiteye ait seralara ekildi ve genetik yapısı araştırılmaya başlandı.

TÜ Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, AA muhabirine, Osmanlı döneminde Edirne kırmızısının dünyaca ünlü bir renk olduğunu söyledi.

Rengin doğduğu topraklara tekrar kazandırılmasıyla ilgili çalışmalar yaptıklarını belirten Tabakoğlu, şunları kaydetti:

"Pek çok akademik araştırmanın içerisindeyiz. Akademik çalışmalar dışında farklı boyutlarıyla da çalışma yürütüyoruz. 'Bir kravat, atkı, fular yapabilir miyiz?' diye düşündük. Ülkemizin çok ünlü bir tekstil firmasıyla görüştük ve ilk örnekler çıkmaya başladı. Bir koleksiyon hazırlığı içerisindeyiz. 'Edirne'nin neyi meşhur, gidince ne alınır?' diye düşünüldüğünde, tatlısının yanında bir kırmızısının da alındığı destinasyon oluşturmak istiyoruz."

Tabakoğlu, kök boya ile boyanan kumaşların güvenilir ve sağlığa zararsız olduğunun altını çizdi.

Üniversite kırmızı için "stratejik plan" oluşturdu

TÜ Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü, Park ve Bahçe Bitkileri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Tan ise tarihte Edirne ve çevresinde yetişen rubia tinctorum bitkisinin Anadolu'dan İran ve Kafkasya'ya, oradan da dünyaya dağıldığının tahmin edildiğini anlattı.

Üniversitede çalışmaları yürüten Orkun Akman ise Edirne Kırmızısı Stratejik Planı oluşturduklarını aktardı.

Stratejik planın, akademik, kültürel ve sanatsal çalışmalar ile tarih araştırmalarından oluştuğunu ifade eden Akman, "Edirne kırmızısını doğduğu topraklarda eski parlak günlerine kavuşturacağız." dedi.

Selimiye'nin süslemelerinde de kullanılmış

Bu arada Edirne Kültür ve Turizm Müdürlüğü de renkle ilgili çalışmalara kültürel açıdan katkı sunuyor.

Daha önce rengin kullanıldığı alanların belirlenmesine yönelik çalışmaya Selimiye Camisi'nden başlandı.

Ton ölçümlerinin yapıldığı müezzin mahfilinde kullanılan rengin, Edirne kırmızısı tonuyla tuttuğu belirlendi.

Kültür ve Turizm İl Müdürü Kemal Soytürk, kent için önemli bir değer olan renkle ilgili arayışlarının sürdüğüne dikkati çekerek, "İlk ölçümler Selimiye müezzin mahfilinde kullanılan rengin Edirne kırmızısı olduğu yönünde." diye konuştu.