Yemen’deki su krizi halkın sorunlarını daha da artırıyor

ADEN (AA) MUHAMMED ELVAFİ Uzun yıllardır iç savaşın sürdüğü Yemen'de yer altı su kaynaklarının tahrip olması ve kirlenmesi gibi nedenlerle yaşanan su krizi Yemenlilerin hayatını daha zor hale getiriyor.

Yemen'in de dahil olduğu bazı Arap ülkeleri su rezervleri bakımından dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alıyor.

Bu ülkeler, yer altı akiferlerinin kirlenmesi, artezyen kuyularının rastgele açılması gibi çeşitli nedenlerle can damarı olan su konusunda akut bir krizle karşı karşıya.

Temiz suya ulaşmakta sıkıntı yaşayan Yemenli kadın ve çocuklar güvenilir su için bineklerle uzun yollar aşıyor, bidonlarla su taşıyor.

Yer altı sularının azalması ve kirlenmesi

Su uzmanı Abdu Ali Hassan, uzun yıllardır devam eden çatışmalar nedeniyle ağır insani krize tanık olunan Yemen'deki su durumunu AA muhabirine değerlendirdi.

Hassan, "Yer altı sularının birçok bölgede kirlenmeye maruz kalmasının yanı sıra hızlı bir şekilde tükenmesi, tarım mahsullerin sulanmasında hatalı yöntemlerin benimsenmesi ve rastgele su kuyularının açılması sonucu yer altı su rezervleri sürekli olarak kirlenmekte ve miktarı azalmakta." dedi.

Hassan ülke genelinde suyun yüzde 90'ından fazlasının tarımsal sulamada kullanıldığını söyledi.

Yer altı sularının kirlenmesinde de pek çok nedenin etkili olduğuna işaret eden Hassan, kanalizasyon ve çöplük sularının yağmur sularıyla taşınarak temiz su kaynaklarına karışmasının bu nedenlerin başında geldiğini aktardı.

Suya ulaşmak için katedilen mesafeler

Yemenliler, her sabah su bulabilmek için ellerinde plastik bidonlarla uzun mesafeler katediyor. Çoğunlukla kadınlar ve çocuklardan oluşan gruplar, sıcağın ve tozun arasında su alabilmek için saatlerce bekliyor.

Ülkenin kuzeybatısındaki Hacce iline bağlı Abbas ilçesi kırsalında da bu manzara değişmiyor.

AA muhabirine konuşan 12 yaşındaki Ahmed Abdu Sahili, yaklaşık bir saattir arkadaşlarıyla burada su beklediklerini söyledi.

Köylerindeki suların kirli ve tuzlu olduğunu, içmeye elverişli olmadığını belirten Sahili, "Ailemin ve diğer ailelerin suya ulaşma çabası içler acısı. Bu yeni bir sorun değil, uzun süredir su sıkıntısı yaşanıyor. Suyu evimize zorlu aşamalardan geçerek hayvanların sırtında taşıyoruz." dedi.

Muhammed Şevı ise boş yiyecek ve mühimmat kutularına şekil vererek su taşımak için kullandığını söyledi.

Evli ve 5 çocuğu olduğunu aktaran Şevı, kendi yapımı su taşıma kaplarının plastik bidonlardan daha dayanıklı ve daha hacimli olduğunu dile getirdi.

Şevı, "Savaşın bize tek faydası, su taşıma kabı yapacak mühimmat kutuları oldu." dedi.

Su hayvanlarla taşınıyor

Kırsal kesimde yaşayan halkın çoğu suyu yaklaşık 2 kilometre uzaklıktan hayvanlara yükleyerek evlerine taşıyor.

Birçok Yemenli, özellikle iç savaş nedeniyle göç etmek zorunda kalanlar, evlerinde su depolama imkanı olmadığı için sıkıntı çekerken, aileler su ihtiyacını karşılamak için günde birçok defa kaynaklardan su taşımak zorunda kalıyor.

Savaş nedeniyle evini terk edenlerden biri de 60'larındaki Abkar Kadiş.

Kadiş, "Hudeyde ve Hacce illeri arasında 5 bölgede yer değiştirmek zorunda kaldık. Gittiğimiz her yerde ciddi su krizi yaşadık." dedi.

Yemenli birçok kadının ve çocuğun su sıkıntısı nedeniyle plastik kaplarla su taşımak zorunda kaldığını belirten Kadiş, bu nedenle sağlık sorunları yaşadıklarına dikkati çekti.

16 milyondan fazla Yemenli temiz sudan mahrum

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), 19 Mart’ta yaptığı açıklamada Yemen’deki su krizine ilişkin güncel bilgileri paylaştı.

UNICEF'in verilerine göre, 8 milyon 470 bini çocuk 16 milyondan fazla Yemenli temiz su ve temel hijyen hizmetlerinden yoksun durumda.

Hacca Valiliği Sağlık Dairesi Müdürü Tarık Misvak Heba da bölgedeki açık kuyulardan ve havuzlardan sağlanan suyun "sağlıksız" olduğunu belirtti.

Heba, "Evlerde bu suyun kullanılması, cilt hastalıklarının yanı sıra kolera ve sulu ishal gibi birçok hastalığın özellikle çocuklar arasında yayılmasına yol açtı." diye konuştu.

Hacce'de Yemen hükümetinin kontrolünde olan bölgelerde her gün yaklaşık 700 kişi su kirliliği nedeniyle sağlık merkezlerine başvuruyor.

En çok fakir aileler etkileniyor

Uzun süredir devam eden iç savaş, zorunlu göç, temiz su krizi ve para biriminin değer kaybetmesi Yemen'de yaşam koşullarının en çok fakir aileler aleyhine bozulmasına sebep oldu.

Uluslararası Kızılhaç Komitesinin (ICRC) Temmuz 2021'de açıkladığı raporda, ülkedeki su şebekesinin nüfusun yüzde 30'undan az bir kısmına ulaştığı ifade edildi.

Hudeyde'den Hacce'ye bağlı Abs kasabasına göç etmek zorunda kalan 7 çocuk annesi Meryem Ahmed Muhammed Hindi, yarım saat uzaklıktaki yoldan çocuklarının günlük su getirdiğini anlattı.

Hindi, "Benim çocuklarım da köydeki diğer çocuklar gibi yıkanamıyor. Güneşin sıcağından ve su getirmekten kötü biçimde etkilenen vücutlarını ve yüzlerini yıkayamıyor." ifadelerini kullandı.

Yemen'deki iç savaş

Yemen'deki İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten itibaren Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

Ülkede 7 yıldır süren çatışmalarda yaklaşık 377 bin kişi yaşamını yitirdi. Dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan Yemen'de iç savaş nedeniyle büyüyen insani kriz ise korkunç boyutlara ulaştı.