Vergide adalet ve etkinliği sağlayacağız

EKONOMİ

 Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, NTV yayınında ekonomideki gelişmelere ilişkin soruları yanıtladı.

Ekonomi programının öngördüklerinden çok daha iyi çalıştığına işaret eden Şimşek, belli alanlarda başarının "çok net" olduğunu, bazı alanların ise sabır, kararlılık ve zaman gerektirdiğini söyledi.

Şimşek, büyümenin daha dengeli bir kompozisyona evrildiğini bildirerek, "Bu senenin ilk çeyreği itibarıyla net ihracatın büyümeye katkısı eksi 6,3'ten artı 1,6'ya döndü. İç talep hala güçlü ama önümüzdeki çeyreklerde daha ılımlı hale gelecek." diye konuştu.

Cari açığın da giderek daraldığını aktaran Şimşek, "Geçen sene mayısta revize cari açık rakamı yaklaşık 57 milyar doların üzerindeydi. Bu sene mayıs ayı itibarıyla büyük ihtimalle cari açık 25 milyar dolar civarlarına inmiş olacak. Cari açığın GSYH'ye oranı yüzde 2,5'in altına inmiş olacak. Türkiye'nin dış kaynak ihtiyacı azalıyor, rezerv birikimine imkan sağlıyor." ifadelerini kullandı.

Şimşek, TCMB rezervlerinin geçen yıl mayıs sonuna göre 44 milyar dolar yukarıda olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Cuma günü itibarıyla swap hariç net rezervler 2020'nin başından bu yana ilk kez artıya geçti. Çünkü son 2 ayda Merkez Bankasına 65 milyar dolarlık kaynak akışı oldu. Bütün resme baktığımız zaman rezervlerdeki iyileşme çok net şekilde Türkiye'nin kırılganlığını azaltmıştır. Eksi rezerv bir gündem maddesi olmaktan çıkmıştır. Kısa vadeli kaynaklar her an yön değiştirebilir, biz sırtımızı oraya dayamıyoruz. Bir taraftan cari açık azalıyor bir taraftan da Türk lirası varlıklara muazzam ilgi var."

Kur korumalı mevduatın (KKM) 70 milyar doların altına indiğine işaret eden Şimşek, "Türkiye'nin risk primi geçen sene mayısta 700 baz puanın üzerine çıkmıştı. Şu anda 260 baz puan civarı. Türkiye'nin risk primindeki iyileşme yaklaşık 400 baz puan. Gelişmekte olan ülkelerin risk primindeki düşüş aynı dönemde 50 baz puanın altında. Türkiye'nin risk primi hala yüksek. Çünkü, biz programın daha başındayız. Programı sabırla ve kararlılıkla 2,5 yıl uygulayacağız." değerlendirmesinde bulundu.

"Enflasyonda piyasa öngörülerinin muhafazakar olduğu kanısındayız"

Şimşek, piyasadaki enflasyon beklentilerinin programın performansıyla daha düşeceğini belirterek, enflasyonun yukarı doğru gittiği eleştirilerine şu yanıtı verdi:

"'Program olmasaydı yıllık enflasyon nerede olurdu?' sorusu sorulmaz. Bunu bir kenara bırakalım, varsayımsal bir soru. Şimdi esas kurgu şu: Enflasyon bugün niye yüzde 75, niye yükseldi? Önümüzdeki dönemde ne olacak? Bence bu konuya açıklık getirirsek ülkemiz açısından ve programı anlamak açısından daha faydalı olur. Geçen seneki koşullara gidelim. Ülke çok büyük bir deprem yaşamış. Depremin enflasyona iki türlü etkisi var. Bütçe açığını muazzam şekilde artırdığı, artan bütçe açığı iç talebi artırıcı şekilde yansıdığı için enflasyon yükselir. Deprem çok büyük, etkilenen nüfus çok fazla olduğu için bazı büyük şehirlere deprem bölgesinden nüfus kayışı oldu. Bu da kiraları artırdı. Çünkü hemen konut arzı artıramıyorsunuz. Deprem enkazının temizliği, inşaatların başlaması yazı buldu. İnşaat malzemelerinde, işçilik ücretlerinde muazzam artış oldu. Gelelim ikinci hususa, geçen sene kuru serbest bırakmak zor kaldık. Çünkü 2021 yılında dolar/TL 18 liraya çıkmış, bir takım tedbirler alınmış KKM gibi. Uzun süre kur tutulmuş, 2023'ün neredeyse mart, nisanına kadar. Ama o dönemde enflasyon hala çok yüksek. Cari açıkta ihracat üzerinden bir çıkış sağlanacaksa, kuru biz mecburen serbest bıraktık."

Enflasyonu yükselten üçüncü faktöre de işaret eden Şimşek, bu faktörün bütçe açığını yüzde 5'e çekmek için yaptıkları vergi artışları olduğunu söyledi.

Şimşek, enflasyonun son 12 ayı yansıttığını belirterek, "Mayıs ayı enflasyonu Mayıs 2023 ile Mayıs 2024 arasındaki fiyatlar genel seviyesindeki artışı yansıtıyor. Geçmiş o. Program açısından anlamlı değil. Program geleceğe bakıyor. Şimdi önümüzdeki 12 ay için bugün piyasa diyor ki 'Enflasyon yüzde 33 olacak.' Şimdi neredeyiz? Yüzde 75,4'te. Nereye gideceğiz, yüzde 33. Biz piyasa öngörüsünün biraz muhafazakar olduğu kanısındayız. Çünkü biz, piyasa öngörülerinin zamanla, dezenflasyonun hız kazanmasıyla birlikte iyileşeceğine inanıyoruz." dedi.

Enflasyonun kalıcı ve hızlı bir düşüşün eşiğinde olduğunu bildiren Şimşek, para politikasını enflasyonu çıpalayacak şekilde inşa ettiklerini aktardı.

Şimşek, şimdi maliye politikasında ilave tedbirler alacaklarını belirterek, "Ama bununla yetinmeyeceğiz. Özellikle vergide adalet ve etkinliği sağlayacak bir reforma ilişkin çalışmalarımızda neredeyse son aşamalara geldik. Şimdi dolayısıyla maliye politikası ayağı güçlenecek. Ama özellikle gelecek sene, bütçe açlığı çok net şekilde yüzde 3'ün altına inecek. Geçen sene tedbir almasaydık bütçe açığı yüzde 10 olacaktı. Bu sene hedef açığı yüzde 5'in altına düşürmek. Yani enflasyon açısından nötr veya destekleyici hale getirmek." diye konuştu.

"Enflasyonun şok öncesi döneme gelmesi 3,4 yıl alıyor"

Gelecek yıl çok açık şekilde dezenflasyonist maliye politikası uygulayacaklarını belirten Şimşek, "Seçici kredi kısıtlamaları var. Miktarsal sıkılaştırma var. Dolayısıyla bu enflasyon düşecek ve kalıcı olarak düşecek. Ama zaman alacak. Tüm dünyada 100 tane enflasyonist şoka bakıldı. Enflasyonun şok öncesi döneme geri gelmesi ortalama 3,4 yıl alıyor. Daha biz ilk yılımızdayız. Sadece hepimizin, milletimizin, bütün aktörlerin sabırlı olması lazım. Biz de kararlıyız." ifadesini kullandı.