Kanada’da yerli çocuk mezarlarının keşfinin yıl dönümünde anma töreni

TORONTO (AA) Kanada’da zorla alıkonuldukları yatılı kilise okullarında hayatlarını kaybeden ve isimleri resmi kayıtlarda bulunmayan yerli çocuklarına ait ilk mezarların keşfinin yıl dönümünde anma etkinliği düzenlendi.

İlk mezarların bulunduğu ve ülke genelindeki yatılı kilise okullarının en büyüğü olarak bilinen Kamloops Yatılı Kilise Okulu bahçesinde ilk tören sabahın ilk ışıklarıyla yapıldı.

Gün boyu devam eden törenlere katılan ve kendisi de yerli olan Kanada Genel Valisi Mary Simon, "Buradaki zulümleri, ölümleri, kayıpları ve ne olduğunu siz biliyordunuz, şimdi herkes biliyor. Bu kadar uzun sürmemeliydi ama sonunda insanlar biliyor ve bilmek bu toplumu dönüştürdü." dedi.

Simon, şunları söyledi:

"Henüz yas tutmaya, kalplerinizi barıştırmaya vaktiniz olmadı. Bu zaman alacak. Dün bu arazide yürüdüm. Korkumu, acımı ifade edecek kelimeleri aradım. Kalbimi kederle dolduran görüntülerde dehşet, buradaki her çocuğun katlandığı korku ve ıstırap, ailenizdeki ve topluluklarınızdaki anlamsız yaşam kaybının acısını hissettim. Bir eğitim yerinin bu kadar acımasız olması düşünülemezdi. Yerli halklar olarak yıllar içinde sesimizi yeniden keşfettik ancak bu insanların dinlediği veya anladığı anlamına gelmiyor. Bu yatılı okulda ve ülke çapındaki benzerlerinde, kiliseler ve hükümetler, yozlaşmış politikalarla yerli dillerini ve kimliğini ortadan kaldırdı. Hikayelerimizi elimizden aldılar. Bu okullardaki, sömürgecilik ve asimilasyon politikaları yüzünden kültürümüzün, dilimizin ve insanımızın çok büyük bir kısmı kaybedildi. Bugün hala travma yaşıyoruz."

Yatılı kilise okullarının uzun bir suçluluk, utanç, korku ve öfke mirası bıraktığını anlatan Simon, sözlerini, "Ama ne kadar incinsem, ne kadar üzülsem de ancak umuttan bahsederek bitirebilirim. Çünkü her zaman umut vardır." diye tamamladı.

Tören alanında daha sonra, yerli geleneklerine göre tütsüler yakılıp dualar edildi.

Başbakan Trudeau da katıldı

Kanada Başbakanı Justin Trudeau da anma etkinliğinin güneş batımında gerçekleştirilen gece ayinine katıldı.

Kamloops’ta yerlilerin liderleriyle görüşen Trudeau'yu, yerliler okudukları ilahiler ve davullar çalarak karşıladı.

Yerlilerle kucaklaşan Trudeau’ya, bir grup da "Kanada tamamen yerli toprağıdır. Sizin anayasanıza ihtiyacımız yok." diyerek tepki gösterdi.

Kamloops Yatılı Kilise Okulu, 1890'dan 1969'a kadar, Katolik Kilisesi yönetiminde faaliyet gösterdi. Okul, 1969 yılından kapandığı 1978 yılına kadar federal hükümet tarafından yönetildi. Resmi kayıtlara göre British Columbia eyaleti genelindeki First Nations yerli topluluklarından zorla alınan 500'den fazla çocuk bu okulda kaldı.

İlk mezarlar, 2021’de ortaya çıkarılmıştı

Kanada'da eski yatılı kilise okulu bahçesindeki kayıt dışı çocuk mezarları, ilk defa 29 Mayıs 2021'de British Columbia eyaletinin Kamloops kentindeki okulun bahçesinde bulunan 215 çocuğa ait ceset kalıntılarıyla gündeme gelmişti.

Saskatchewan eyaletindeki Marieval Yatılı Kilise Okulunun bahçesinde, 24 Haziran 2021'de resmi kayıtlarda bulunmayan 751 çocuk cesedi kalıntısının olduğu mezarlar ortaya çıkmıştı.

British Columbia eyaletindeki eski St. Eugene Misyon Okulunun yakınında ise 30 Haziran 2021'de 182 çocuğa ait ceset kalıntılarının olduğu kayıt dışı mezarlar saptanmıştı.

Aynı eyaletin Güney Körfez Adaları'ndan Penelakut'taki yerli kabile de 12 Temmuz 2021'de yaptıkları duyuruda, Kuper Yatılı Kilise Okuluna ait bölgede 160'tan fazla "belgesiz ve işaretsiz" mezar bulunduğunu açıklamıştı.

British Columbia eyaletinin Williams Lake First Nation bölgesindeki St. Joseph's Mission Yatılı Kilise Okuluna ait 470 hektarlık alanın 14 hektarını yüzey radarıyla tarayan ekipler, 93 yeni mezar keşfedildiğini duyurmuştu.

Saskatchewan eyaletine bağlı Keeseekose First Nation bölgesinde yürütülen çalışmalarda da Fort Pelly Yatılı Kilise Okulu bölgesinde 42, St. Philip’s Yatılı Kilise Okulu bölgesinde ise 12 isimsiz mezar bulunmuştu.

Kanada’da en son Saskatchewan eyaletindeki Gordon’s Yatılı Kilise Okuluna ait 4 farklı bölgede yapılan aramalar sonucu resmi kayıtlarda olmayan 14 mezar yeri saptanmıştı.

Kanada tarihinin en büyük çocuk istismarı

"Kanada tarihinin en büyük çocuk istismarının yaşandığı yer" olarak kabul edilen yatılı kilise okullarının ilki, 1880'lerin başında açıldı ve sonuncusu da 1996'da kapatıldı.

150 binden fazla yerli çocuğun ailelerinden zorla alınarak yerleştirildiği bu okullarda, çocukların büyük bölümü rahip, rahibe ve diğer öğretmenler tarafından fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddetle istismara uğradı.

Ülkede 2010'da kurulan Hakikat ve Uzlaşma Komisyonunun kayıtlarına geçen istismarların yanı sıra bazı çocukların üzerinde tıbbi deneyler yapıldığı belirlendi.

Kanada Federal Hükümeti, binlerce çocuğun açlık, soğuk ve hastalık sonucu hayatını kaybettiği yatılı kilise okullarında yaşananlar için mağdurlardan resmen özür dilemişti.