İran Batının gazını almaya çalışıyor

DÜNYA

İran'da Mahsa Amini'nin ahlak polisleri tarafından gözaltındayken ölmesinin ardından başlayan protestoların odağındaki İrşad Devriyelerinin kaldırıldığına dair tartışmalar devam ediyor. İran Başsavcısı Muntazeri, ahlak polisi olarak bilinen İrşad Devriyeleri'nin kaldırıldığını söylese de devlet televizyonu yalanladı. İran'da başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle kapatılan bir lunaparkın ardından İran İyiliği Emretme ve Kötülükten Sakındırma Merkezi Sözcüsü Ali Hanmuhammedi de bu polis uygulamasının son bulduğunu iddia etti.  

İran'da 13 Eylül günü erkek kardeşiyle beraber başkent Tahran'da gezerken 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin başörtüsünü kurallara uygun bağlamadığı gerekçesiyle gözaltına alınıp, 16 Eylül günü komalık halde kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmesiyle başlayan protestolar 3 aydır devam ediyor. Şimdiye kadar yüzlerce kişi polisin sert müdahalesi sonucunda hayatını kaybetti, binlerce kişi ise gözaltına alındı. Protestolar devam ederken 'ahlak polisi' olarak bilinen İrşad Devriyeleri'nin kaldırıldığı iddiası ise kafaları karıştırdı.

AHLAK VE SOSYAL GÜVENLİK DEVRİYELERİ'NİN GÖREVİ BİTTİ
İran'da resmi olmayan yeni bir açıklama ise "İyiliği Emretme ve Kötülükten Sakındırma Merkezi" Sözcüsü Ali Hanmuhammedi'den geldi. Hanmuhammedi, kolluk kuvvetlerinin bünyesinde bulunan ve 'ahlak polisi' olarak bilinen İrşad Devriyeleri'nin görevinin sona erdiğini açıkladı. İran devrim lideri Ayetullah Humeyni'nin ailesine ait "Cameran" internet sitesine özel mülakat veren Hanmuhammedi, İran Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri'nin ahlak polisiyle ilgili açıklamalarına ilişkin bir soruyu cevapladı.

Başörtüsü konusunda yeni planlamalar yapıldığını belirten Hanmuhammedi, "Ülkede tesettür tartışması kamuoyunda dile getirilen bir taleptir ve şu anda bu konuyla ilgili kararlar alınmaktadır. Savcılık ve yargı yetkililerinin talimatıyla Kolluk Kuvvetleri tarafından yürütülen Ahlak ve Sosyal Güvenlik Devriyeleri'nin görevi sona ermiştir" dedi.

BATI'DAN İRAN'A MAHSA AMİNİ YAPTIRIMLARI
İran’da rejim karşıtı protestolar devam ederken Batılı ülkeler, bazı İran kurumlarına yaptırım uygulama kararı aldı. Bu kurumlar arasında ahlak polisi (İrşad Devriyeleri) de var. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, yaptırımların ahlak polisinin başkanıyla Amini’nin ölümünden sorumlu tutulan Tahran şubesinin müdürünün hedef alacağını açıkladı.

Ayrıca insan hakları ihlallerinden sorumlu tutulan üç güvenlik yetkilisine de yaptırım uyguladı. Bu kişilerin İngiltere’ye seyahat etmesi yasaklanacak ve ülkedeki mal varlıkları donduruldu.

Avrupa Birliği de 11 kişiyle ahlak polisi dahil üç kuruma yaptırım uygulayacağını açıkladı. Kanada’nın yaptırımları Anayasa Koruyucular Konseyi ve Uzmanlar Konseyi ile binlerce Devrim Muhafızları üyesine seyahat yasağı getirdi.

ABD Hazine Bakanlığı da yaptırımlarıyla ahlak polisi, istihbarat ve güvenlik bakanlığı, İran Kara Kuvvetleri ve Besic üyelerini hedef aldı.

İRAN BATI'NIN GAZINI ALMAYA ÇALIŞIYOR
Mahsa Amini protestolarının başlama sebebi olarak İran rejimi, dış güçleri hedef gösterse de zaten var olan yaptırımlar ve üzerine eklenenlerle beraber İran ekonomisi tepetaklak bir hal almaya başladı. Protestoların önüne geçemeyen rejim, kaldırılması istenen ahlak polislerine ilişkin çeşitli açıklamalarda bulundu ve bu polislerin kaldırılacağı hatta kaldırıldığı medyada yer aldı. Fakat 1979 İran İslam Devrimi'nin ardından Şii şeriatıyla yönetilen bir ülke haline gelen İran'da anayasada değişmez maddelerden biri de Şii şeriatıyla yönetilen bir ülke olması. İslam Devrimi'nden beri yarı legal ya da legal araçlarla kadınlara örtünmek zorunlu tutuluyor. 2005 yılında ise bu durum yasalaştı ve İrşad Bakanlığı kuruldu.