"9. Türkiye Yayıncılık Kurultayı Online"

İSTANBUL (AA) İki gün sürecek "9. Türkiye Yayıncılık Kurultayı Online"ın ilk günü, telif haklarındaki gelişmelerin konuşulduğu oturumla tamamlandı.

Türkiye Yayıncılar Birliği tarafından 2 yılda bir düzenlenen ve bu yıl yeni tip koronavirüs (Kovid19) tedbirleri kapsamında çevrimiçi olarak gerçekleştirilen kurultayın ilk gün oturumları, birliğin YouTube kanalından canlı yayınlandı.

Metin Celal Zeynioğlu'nun yönettiği "Telif Haklarında Olası Gelişmeler" başlıklı günün son oturumu, Telif Hakları ve Toplu Hak Yönetimi Bağımsız Danışmanı Olav Stokkmo ile Telif Hakları ve Hak Danışmanı Lynette Owen'ın video mesajıyla başladı.

Olav Stokkmo, mesajında değişen dünyada yayıncılığın da gelişme potansiyeli taşıdığını belirterek, "Telif hakları sektörü kültürel gelişim için olduğu kadar dinamik ve sağlıklı bir ekonomik ortam için de çok önemi." ifadesini kullandı.

Londra'dan kurultaya video mesaj gönderen Lynette Owen da salgın döneminde İngiltere'de pek çok yayıncı ve ajansın evden çalışmaya devam ettiğini dile getirdi.

Telif haklarının yayıncılar ve eser sahipleri için taşıdığı öneme vurgu yapan Owen, insanların evde vakit geçirdikleri dönemde bazı içerikleri ücretsiz sunan gönüllü girişimlerin olduğunu fakat kullanıcı tarafında içeriğin ücretsiz olması gerektiğine dair bir algı oluşmasından kaçınılması gerektiğini kaydetti.

Owen, "Salgından bağımsız olarak bence yayıncılık veya yayıncılığın bazı yönleri hali hazırda telif hakları karşıtı lobi tarafından saldırı altında." düşüncesini paylaştı.

TEDA başvuruları online olarak gerçekleştirilebiliyor

Kütüphane ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Yayımlar Daire Başkanı Taner Beyoğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığının 2005'te başlattığı Türk Kültür, Sanat ve Edebiyatının Dışa Açılması (TEDA) Projesinin, Türkçe eserlerin yabancı dillerde yayımlanması için yayınevlerine sağlanan bir maddi destek programı olduğunu dile getirdi.

Bugüne kadar TEDA sayesinde 79 ülkeye ulaşıldığı, 60 farklı dilde 2 bin 970 destek sağlandığı ve 28,5 milyon lira kaynak aktarıldığı bilgisini veren Beyoğlu, programın başvuru süreçlerinin çok basit olduğunu hatırlatarak şunları söyledi:

"Salgın döneminde hem yurt için hem yurt dışı yayıncılarımızı telif hakları ajanslarımızı rahatlatmak adına başvuru süreçlerini daha da basitleştirdik. Fiziksel hiçbir şey istemiyoruz ve başvurularımızı online ortama taşıdık. TEDA başvuruları online olarak gerçekleştirilebiliyor. Devamında değerlendirme ve sonuçlandırma süreçlerini de standardize etmek üzere mevcut yazılımın geliştirilmesine yönelik çalışmalarımız devam ediyor."

Edebiyat Eserlerini Destek Projesi'ne (EDES) ilişkin bilgi veren Beyoğlu, "EDES, telif eser üretimini desteklemek üzere ilk eser olmak kaydıyla yazarlarımıza yayınevleri üzerinden verdiğimiz bir destek. Alınan desteğin yüzde 35'inin yazara telif hakkı ödemesi olarak yapılması şartıyla bu desteği veriyoruz." dedi.

"Sözleşmeler yayıncılık için büyük önem taşıyor"

Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR) Yönetim Kurulu Üyesi Hande Demirtaş, konuşmasında orijinal her fikir ve ürünün doğuştan telif hakkına sahip olduğunu belirterek, "Yayıncılığı çıkış noktası da telif haklarından doğar. Ürettiğimiz rafa çıkardığımız her ürün için eserin mali kullanım haklarını kitabın içeriğine göre metin, desen, çeviri ve editörlük sözleşmeleriyle belli süreler için devralıyoruz." dedi.

Yayıncıların ana sermayesinin sahip olunan telif hakları olduğunu vurgulayan Demirtaş, "Sözleşmelerin takibi ve yönetimi yayın faaliyetinin sorunsuz işlemesi açısından büyük önem taşıyor." değerlendirmesini yaptı.

AnatoliaLit Telif Ajansı kurucu ortağı Amy Spangler, 2018'de yaşanan sıkıntıları ABD ve İngiltere'deki yayıncılara anlatmakta zorluk çektiklerini belirterek, "Bu konuda çok emek sarf ettik. Yurt dışına buradaki yayıncının derdini anlatmak için çok zaman ve çaba sarf ettik, iyi kötü o dönemi bir şekilde atlatmayı başardık." diye konuştu.

Spangler, salgın sürecinde sadece yayıncılık sektörünün değil bütün dünyanın ve her sektörün olumsuz etkilendiği bir dönem olduğunu ve 2018'e göre daha fazla bir anlayışın söz konusu olduğunu kaydetti.

Uzaktan çalışmanın salgın sürecinde yurt dışında olduğu gibi Türkiye'de de gündeme geldiğini anlatan Spangler, yeni şartların olumlu ve olumsuz etkilerine değindi.

"Salgın sürecinde firmalarla online görüşmeler yaptık"

Onk Ajans Genel Yönetmeni Meriç Güleç, ajans olarak her yıl İngiltere, İtalya ve Almanya'daki kitap fuarlarına katılmaya çalıştıklarını söyledi.

Koronavirüs nedeniyle İngiltere ve İtalya'daki kitap fuarlarının yapılamadığını anımsatan Güleç, "Salgın sürecinde şu anda yapmakta olduğumuz gibi Londra ve Bolonya'da karşı karşıya gelemediğimiz firmalarla online görüşmeler yaptık." diye konuştu.

Güleç, "İş birliği halinde olduğumuz yabancı firmaların yeni kitap ve kataloglarını ajansları olarak zaten çok yakından takip ediyoruz. Fuarda bir araya gelmenin bu açıdan farkı yenilikleri birinci ağızdan editörden dinlemek olur." ifadesini kullandı.

Birliğin YouTube kanalından canlı yapılan oturumlarda, sektörün geleceği, sorunları ve çözüm yolları yarın da konuşulmaya devam edecek.